Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Επιδράσεις περιβάλλοντος στη παραγωγικότητα των καλλιεργειών: Ηλιακή ακτινοβολία, Θερμοκρασία, Ατμοσφαιρική Υγρασία, Βροχόπτωση
- Υφή, δομή, πορώδες , θερμοκρασία και υδατοπεριεκτικότητα, χημικά και βιολογικά χαρακτηριστικά του εδάφους. Τρόποι βελτίωσης προς όφελος τα φυτικής πραγωγής.
- Παρεμβάσεις στο εδαφικό περιβάλλον . Λίπανση: ανόργανη, οργανική, χλωρή λίπανση.
- Υδατοκατανάλωση της φυτείας και προγραμματισμός των αρδεύσεων
- Κατεργασία εδάφους. Eίδη και στόχοι. Eπίδραση στα εδαφικά και φυτικά χαρακτηριστικά. Καλλιεργητικά μηχανήματα. Χρόνος παρεμβάσεων. Τρόποι Καλλιέργειας (εντατική καλλιέργεια, μειωμένη καλλιέργεια, ακαλλιέργεια του εδάφους).
- Εναλλαγή καλλιεργειών. Στόχοι και βασικές αρχές. Μονοκαλλιέργεια, αγρανάπαυση, αμειψισπορές σε ξηρικές και αρδευόμενες περιοχές, επίσπορες και ενδιάμεσες καλλιέργειες.
- Καλλιεργητικά Συστήματα
- Γενικά περί σιτηρών. Βοτανική ταξινόμηση. Προέλευση και εξέλιξη. Οικονομική σημασία και χρήσεις. Τάσεις καλλιέργειας.
- Ανάπτυξη σιτηρών, Καλλιεργητικά προβλήματα.
- Σιτάρι. Βοτανική ταξινόμηση. Οικονομική σημασία και χρήσεις. Τάσεις καλλιέργειας (διεθνώς, στην Ε.Ε., στην Ελλάδα). Μορφολογία, Ανάπτυξη. Προσαρμοστικότητα (κλιματικές, εδαφικές απαιτήσεις, ζώνες καλλιέργειας).Τάσεις βελτίωσης(επιθυμητά χαρακτηριστικά, ποικιλίες) και αποδόσεις. Καλλιεργητική τεχνική (αμειψισπορά, κατεργασία εδάφους, ανόργανη θρέψη και λίπανση, σπορά, υδατικές απαιτήσεις και άρδευση, ζιζανιοκτονία, συγκομιδή). Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες.
- Κριθάρι. Βοτανική ταξινόμηση. Οικονομική σημασία και χρήσεις. Τάσεις καλλιέργειας (διεθνώς, στην Ε.Ε., στην Ελλάδα). Μορφολογία, Ανάπτυξη. Προσαρμοστικότητα (κλιματικές, εδαφικές απαιτήσεις, ζώνες καλλιέργειας).Τάσεις βελτίωσης(επιθυμητά χαρακτηριστικά, ποικιλίες) και αποδόσεις. Καλλιεργητική τεχνική (αμειψισπορά, κατεργασία εδάφους, ανόργανη θρέψη και λίπανση, σπορά, υδατικές απαιτήσεις και άρδευση, ζιζανιοκτονία, συγκομιδή).Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες
- Βρώμη. Βοτανική ταξινόμηση. Οικονομική σημασία και χρήσεις. Τάσεις καλλιέργειας (διεθνώς, στην Ε.Ε., στην Ελλάδα). Μορφολογία, Ανάπτυξη. Προσαρμοστικότητα (κλιματικές, εδαφικές απαιτήσεις, ζώνες καλλιέργειας).Τάσεις βελτίωσης(επιθυμητά χαρακτηριστικά, ποικιλίες) και αποδόσεις. Καλλιεργητική τεχνική (αμειψισπορά, κατεργασία εδάφους, ανόργανη θρέψη και λίπανση, σπορά, υδατικές απαιτήσεις και άρδευση, ζιζανιοκτονία, συγκομιδή). Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες.
- Σίκαλη, Τριτικάλε. Για το κάθε φυτό εξετάζονται : Βοτανική ταξινόμηση. Οικονομική σημασία και χρήσεις. Τάσεις καλλιέργειας (διεθνώς, στην Ε.Ε., στην Ελλάδα). Μορφολογία, Ανάπτυξη. Προσαρμοστικότητα (κλιματικές, εδαφικές απαιτήσεις, ζώνες καλλιέργειας).Τάσεις βελτίωσης(επιθυμητά χαρακτηριστικά, ποικιλίες) και αποδόσεις. Καλλιεργητική τεχνική (αμειψισπορά, κατεργασία εδάφους, ανόργανη θρέψη και λίπανση, σπορά, υδατικές απαιτήσεις και άρδευση, ζιζανιοκτονία, συγκομιδή).Κυριότεροι εχθροί και ασθένειες.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
Οι εργαστηριακές ασκήσεις αποσκοπούν στην εμβάθυνση και εξοικείωση των φοιτητών με τις έννοιες και τις μεθοδολογίες που αναλύονται στο θεωρητικό μέρος.
Ειδικότερα:
- Προσδιορισμός βλαστικότητας και υγρασίας σπόρων
- Μέθοδοι προσδιορισμού υγρασίας του εδάφους στον αγρό
- Επιθεώρηση της υγείας του εδάφους στον αγρό
- Συστήματα Αμειψισποράς
- Αναγνώριση σπόρων σιτηρών
- Εξοικείωση με τα στάδια ανάπτυξης και με τις καλλιεργητικές πρακτικές στα σιτηρά
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Η επίδραση των φωτοσυνθετικών οργανισμών στη διαμόρφωση της γης.
- Νερό και φυτικά κύτταρα.
- Το υδατικό ισοζύγιο των φυτών.
- Στόματα και διαπνοή.
- Τα απαραίτητα ανόργανα θρεπτικά στοιχεία.
- Η μεταφορά των διαλυμένων ουσιών.
- Φωτοσύνθεση: φωτεινές αντιδράσεις.
- Φωτοσύνθεση: οι αντιδράσεις του άνθρακα – κύκλος C3.
- Φωτοσύνθεση: κύκλος C4 και μεταβολισμός οξέων τύπου Crassulaceae.
- Επιδράσεις περιβαλλοντικών παραγόντων στη φωτοσύνθεση.
- Δευτερογενείς μεταβολίτες των φυτών.
- Μηχανισμοί φυτικής άμυνας.
- Αύξηση και ανάπτυξη – εμβρυογένεση.
Εργαστηριακές ασκήσεις
- Φύτρωση σπερμάτων και η επίδραση της φωτεινής ακτινοβολίας στην ανάπτυξη των αρτίβλαστων.
- Η επίδραση του φωτός στο άνοιγμα και κλείσιμο των στομάτων.
- Ποσοτικός προσδιορισμός φωτοσυνθετικών χρωστικών.
- Ποιοτικός διαχωρισμός φωτοσυνθετικών χρωστικών.
- Μελέτη της πλασμόλυσης φυτικών κυττάρων.
- Μελέτη της φωτοσύνθεσης και της διαπνοής.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Εισαγωγή (ιστορική αναδρομή, στατιστικά στοιχεία, τύποι θερμοκηπίων, θερμοκηπιακές καλλιέργειες)
- Ακτινοβολία (Ηλιακή/Θερμική ακτινοβολία, φάσμα ηλιακής ακτινοβολίας, ένταση ηλιακής ακτινοβολίας, υπολογισμός προσπίπτουσας ηλιακής ακτινοβολίας)
- Μικροκλίμα – Ηλιακή Ακτινοβολία (φωτισμός), Θερμοκρασία, Υγρασία,
- Φυσικός και δυναμικός Αερισμός. Συστήματα – Εξοπλισμός.
- Θέρμανση. Υπέρυθρη ακτινοβολία/θέρμανση. Συστήματα – Εξοπλισμός.
- Δροσισμός –Ψύξη, Ρύθμιση της σχετικής υγρασίας. Συστήματα – Εξοπλισμός.
- Ενεργειακό ισοζύγιο θερμοκηπίων
- Τεχνητός φωτισμός, Εμπλουτισμός σε CO2, Απολύμανση. Συστήματα – Εξοπλισμός.
- Ψηφιακός Μετασχηματισμός. Συστήματα Αυτόματου Ελέγχου & Συστήματα Λήψης Αποφάσεων. Τεχνολογίες Αιχμής.
- Δικτυοκήπια και η Συμβολή τους στην Αγροτική Οικονομία
- Αυτόματοι μετεωρολογικοί σταθμοί. Αισθητήρες, Όργανα καταγραφής (Datalogger) και επεξεργασίας πειραματικών δεδομένων μικρο- και μακρο-κλίματος περιοχής των θερμοκηπιακών συστημάτων. Λειτουργία δικτύων λήψης δεδομένων από τους ΑΜΣ.
- Αποθήκες γεωργικών προϊόντων (Αποθήκες γενικής χρήσης – Αποθήκες χόρτων – Αποθήκες καρπών – Αποθήκες γεωμήλων – Σιροί – Αποθήκες νωπών λαχανικών – Ξηραντήρια)
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Σχεδιασμός της κατασκευής του θερμοκηπίου (κριτήρια σχεδιασμού θερμοκηπίων, τύποι θερμοκηπίων και δομικά χαρακτηριστικά τους, επιπτώσεις στο μικροκλίμα, λειτουργικότητα, κόστος, στήριξη υλικών κάλυψης, θεμελίωση, στράγγιση, ανεμοπιέσεις, χωροθέτηση)
- Υλικά κάλυψης θερμοκηπίων – υαλοπίνακες (γενικά για το γυαλί, υαλοπίνακες, τύποι υαλοπινάκων, ιδιότητες και συμπεριφορά υαλοπινάκων σαν υλικών κάλυψης θερμοκηπίων)
- Υλικά κάλυψης θερμοκηπίων – πλαστικά (γενικά περί πολυμερών και πλαστικών, εύκαμπτα πλαστικά φύλλα και επιφάνειες σκληρού πλαστικού, χαρακτηριστικά, ιδιότητες και συμπεριφορά επιλεγμένων δύσκαμπτων και εύκαμπτων πλαστικών φύλλων, η επίδραση των πρόσθετων στα φύλλα πολυαιθυλενίου, υλικά κάλυψης με επιλεγμένη περατότητα στο φως)
- Υλικά κατασκευής (Γενικά περί ξύλου, δομικό ξύλο σαν υλικό κατασκευής θερμοκηπίων, χαρακτηριστικές ιδιότητες και συμπεριφορά ξύλινων θερμοκηπίων, προστασία. Γενικά περί αλουμινίου και χάλυβα, το αλουμίνιο και ο χάλυβας σαν υλικά κατασκευής θερμοκηπίων, χαρακτηριστικές ιδιότητες και συμπεριφορά μεταλλικών θερμοκηπίων από αλουμίνιο και χάλυβα, προστασία)
- Υπολογισμός ενεργειακών απωλειών και θερμικών αναγκών Θερμοκηπίων και γεωργικών μονάδων. Ενεργειακό ισοζύγιο θερμοκηπίων
- Στατιστική επεξεργασία μικρομετεωρολογικών παραμέτρων με υπολογιστικό πρόγραμμα. Ανάλυση μετεωρολογικών δεδομένων για τον προσδιορισμό του κλίματος της περιοχής των θερμοκηπιακών συστημάτων.
- Ασκήσεις πεδίου
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Βοτανική ταξινόμηση των καλλωπιστικών φυτών.
- Η βάση της ποικιλομορφίας. Φυσική επιλογή. Ανθρωπο-κατευθυνόμενη επιλογή.
- Κατηγοριοποίησή ανθοκομικών φυτών σε βασικές χρηστικές κατηγορίες, όπως ετήσια ποώδη, πολυετή ποώδη, γεώφυτα, θάμνοι, δένδρα κ.α
- Στοιχεία μορφολογίας και τρόπου ανάπτυξης τους. Έλεγχος άνθησης.
- Επίδραση περιβαλλοντικών παραγόντων στην ανάπτυξή και τη φυσιολογία τους.
- Οργανικά υλικά υποστρωμάτων.
- Ανόργανα υλικά υποστρωμάτων
- Συστήματα καλλιέργειας.
- Εγγενής πολλαπλασιασμός.
- Aγενής πολλαπλασιασμός.
- Εμβολιασμοί, Εγκεντρισμοί.
- Εμβολιασμοί, ενοφθαλμισμοί.
- Χρήση φυτορρυθμιστικών ενώσεων.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Επαφή με το θερμοκήπιο, σπορείο-ριζωτήριο, σκιαζόμενες αλίες, αντλιοστάσιο
- Επαφή με τα υλικά υποστρωμάτων, παρασκευή μιγμάτων
- Σπορές σε τελάρα και τελάρα γλαστριδίων, φύτευση βολβών.
- Καλλιεργητικές φροντίδες σποροφύτων
- Μεταφυτεύσεις σποροφύτων
- Εκτέλεση εμβολιασμών
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Εισαγωγή – Βασικά στοιχεία δενδροκομίας οπωροφόρων δένδρων (η σημασία των οπωροφόρων δένδρων σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, η προέλευση των οπωροφόρων δένδρων και τα είδη αυτών).
- Μέρη οπωροφόρου δένδρου και βασικές λειτουργίες αυτών.
- Οικολογία και περιβάλλον οπωροφόρων δένδρων. Παγετός και παγετοπροστασία οπωροφόρων δένδρων.
- Νεανικότητα, παρενιαυτοφορία και παραγωγική ζωή οπωροφόρων δένδρων.
- Λήθαργος οφθαλμών οπωροφόρων δένδρων.
- Επικονίαση, γονιμοποίηση, καρπόδεση, αύξηση και ανάπτυξη καρπών, αραίωμα καρπών.
- Ωρίμανση και συγκομιδή καρπών. Αρχές συντήρησης καρπών των διαφορετικών ειδών. Ορμόνες και εφαρμογή ρυθμιστών αύξησης στα οπωροφόρα δένδρα.
- Καλλιεργητικές τεχνικές – άρδευση.
- Καλλιεργητικές τεχνικές – θρέψη και λίπανση.
- Κλάδεμα και συστήματα διαμόρφωσης οπωροφόρων.
- Είδη πολλαπλασιασμού οπωροφόρων δένδρων.
- Εμβολιασμοί οπωροφόρων δένδρων.
- Τα υποκείμενα των οπωροφόρων.
Εργαστηριακές ασκήσεις
- Αναγνώριση των κυριότερων καλλιεργούμενων ειδών για τη χώρα.
- Σχεδίαση και εγκατάσταση οπωρώνα.
- Ιδιαιτερότητες στον τρόπο βλάστησης.
- Καρποφορία οπωροφόρων (καρποφόρα όργανα και τρόπος καρποφορίας).
- Κλάδεμα και συστήματα διαμόρφωσης οπωροφόρων.
- Είδη πολλαπλασιασμού και τεχνικές
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Συμπτώματα Ασθενών Φυτών
- Διαταραχές και αποκλίσεις στην ανάπτυξη, πολλαπλασιασμό των κυττάρων και μορφογένεση των ιστών και οργάνων
- Διαταραχές και αποκλίσεις στην εμφάνιση των φυσικών χρωμάτων των φύλλων, ιστών και οργάνων
- Διαταραχές λόγω προβλημάτων διαθεσιμότητας και δυσχερειών διακίνησης του ύδατος
- Διαταραχές και αποκλίσεις λόγω νεκρώσεων ή σήψεων των κυττάρων, ιστών και οργάνων
- Διαταραχές λόγω μη φυσιολογικών εκκρίσεων
- Πτώσεις φυτικών οργάνων και ιστών
Σημεία ασθενειών
- Μύκητες
- Βακτήρια
- Ιοί
- Βασικές Γνώσεις Φυτοπαθολογικής Μυκητολογίας
- Μορφολογία Μυκήτων και Ωομυκήτων
- Αναπαραγωγή Μυκήτων και Ωομυκήτων
- Ταξινόμηση Μυκήτων και Ωομυκήτων
- Τα σημαντικότερα φυτοπαθογόνα γένη και είδη Μυκήτων και Ωομυκήτων
- Βασικές Γνώσεις Φυτοπαθολογικής Βακτηριολογίας
- Μορφολογία & Αναπαραγωγή Βακτηρίων
- Ταξινόμηση Βακτηρίων
- Τα σημαντικότερα φυτοπαθογόνα γένη και είδη Βακτηρίων
- Επιβίωση & Διασπορά Βακτηρίων
- Συμπτώματα Βακτηριολογικών ασθενειών
- Μόλυνση – Παθογένεση Βακτηρίων
- Αντιμετώπιση των Βακτηριώσεων
- Βασικές Γνώσεις για Φυτοπλάσματα και Σπειροπλάσματα
- Βασικές Γνώσεις Φυτοπαθολογικής Ιολογίας
- Μορφολογία Ιών
- Είσοδος και Πολλαπλασιασμός των ιών στα κύτταρα του ξενιστή
- Αναπαραγωγή Ιών
- Ταξινόμηση Ιών
- Οι σημαντικότεροι φυτοπαθογόνοι Ιοί
- Μετακίνηση των ιών στα φυτικά κύτταρα
- Συμπτώματα Ιολογικών Ασθενειών
- Μετάδοση των Ιών
- Προσδιορισμός και Ταυτοποίηση των Ιών
- Αντιμετώπιση των Ιώσεων
- Βασικές Γνώσεις για τα Iοειδή των φυτών
- Φανερόγαμα Παράσιτα των φυτών
- Μη Παρασιτικές Ασθένειες
- Ακραίες θερμοκρασίες
- Τροφοπενίες
- Τοξικότητες
- Φυτοτοξικοί ρύποι της ατμόσφαιρας
- Μηχανισμοί Παθογενέσεως
- Χημικοί παράγοντες παθογενέσεως
- Μηχανισμοί Άμυνας των φυτών
- Παθητικοί μηχανισμοί άμυνας
- Ενεργητικοί μηχανισμοί άμυνας
- Αντίδραση Υπερευαισθησίας
- Επαγόμενη και Επίκτητη Διασυστηματική Αντοχή
- Εγγενές Ανοσοποιητικό Σύστημα των Φυτών
- Μηχανισμοί αναγνώρισης παθογόνου –ξενιστή
- Μηχανισμοί έκκρισης βακτηριακών διεγερτών
- Μεταγωγή σήματος και έκφραση αντοχής
- Το Τετράεδρο της Ασθένειας.
- Μονοκυκλικές & Πολυκυκλικές Ασθένειες
- Αρχές και Μέθοδοι Διαγνωστικής των ασθενειών των φυτών
- Αρχές και Μέθοδοι Αντιμετώπισης των Ασθενειών των φυτών
- Γενικές έννοιες
- Χημική Αντιμετώπιση
- Ολοκληρωμένη Αντιμετώπιση
Εργαστηριακές ασκήσεις
- Κανόνες υγιεινής και ασφάλειας στον εργαστηριακό χώρο. Εκπαίδευση στις βασικές αρχές μελέτης των ασθενειών των φυτών.
- Περιγραφή και μικροσκοπική παρατήρηση των μυκηλιακών κατασκευών, εξειδικευμένων οργάνων και αγενών – εγγενών αναπαραγωγικών οργάνων των μυκήτων.
- Στερεοσκοπική και μικροσκοπική παρατήρηση, αναγνώριση και ταξινόμηση των κυριότερων φυτοπαθογόνων μυκήτων (Ωομύκητες, Ασκομύκητες Βασιδιομύκητες και Αδηλομύκητες)
- Διάκριση και αναγνώριση συμπτωμάτων, σημείων και φυτοπαθογόνων αιτιών σημαντικών ασθενειών των φυτών (περονόσποροι, ωίδια, σκωριάσεις, ανθρακώσεις, αδρομυκώσεις κ.α.).
- Παρατήρηση και επεξεργασία φρέσκων – νωπών δειγμάτων από φυτά με μυκητολογικές, βακτηριολογικές, ιολογικές και μη παρασιτικές ασθένειες.
- Άσκηση πεδίου
