Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Εισαγωγή στη Βελτίωση των Φυτών. Ιστορική αναδρομή
- Γενετική παραλλακτικότητα. Εισαγωγή και αξιοποίηση γενετικού υλικού. Γονιδιακό απόθεμα. Η γενετική βάση της βελτίωσης των φυτών. Η δομή των πληθυσμών αυτογονιμοποιούμενων και σταυρογονιμοποιούμενων φυτών.
- Ποσοτικά γνωρίσματα. Συστατικά της παραλλακτικότητας των ποσοτικών γνωρισμάτων. Κληρονομικότητα. Απόκριση στην επιλογή. Ομομεικτικός εκφυλισμός και Ετέρωση. Γονιδιακές επιδράσεις.
- Αναπαραγωγή των φυτών. Συστήματα αναπαραγωγής, αυτογαμία, αλλογαμία, υβριδισμός, κλωνική αναπαραγωγή. Τύποι καλλιεργουμένων φυτών.
- Συστήματα ελέγχου της επικονίασης: Αυτοασυμβίβαστο, Αρρενοστειρότητα, Χημική αρρενοστειρότητα.
- Στόχοι Βελτίωσης: απόδοση και μορφολογικά γνωρίσματα, ποιοτικά γνωρίσματα.
- Βελτίωση αυτογονιμοποιούμενων ειδών: Μαζική επιλογή. Καθαρές σειρές. Γενεαλογική βελτίωση. Καταγωγή από μεμονωμένους σπόρους. Αναδιασταύρωση. Βελτίωση μαζικών πληθυσμών. Βελτίωση κλωνικά απαραγόμενων φυτών
- Βελτίωση σταυρογονιμοποιούμενων φυτών: Επαναλαμβανόμενη επιλογή για ενδοπληθυσμιακή και διαπληθυσμιακή βελτίωση.
- Μέθοδοι παραγωγής και αξιοποίηση ποικιλιών-υβριδίων. Ετέρωση. Μέθοδοι παραγωγής και αξιοποίηση συνθετικών ποικιλιών.
- Μοριακή βελτίωση φυτών. Μοριακή χαρτογράφηση γονιδίων. Μοριακοί – Γενετικοί δείκτες. Επιλογή με χρήση μοριακών δεικτών.
- Δημιουργία διπλασιασμένων απλοειδών. Γενετικά τροποποιημένα φυτά.
- Ειδικές μέθοδοι βελτίωσης: Πολυπλοειδισμός. Μεταλλαξιγένεση. Μακρινές διασταυρώσεις.
- Δημιουργία εγγραφή κατοχύρωση, διατήρηση και προώθηση νέων ποικιλιών. Ηθικά, και ρυθμιστικά ζητήματα σε σχέση με τη Βελτίωση των Φυτών.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
Οι εργαστηριακές ασκήσεις αποσκοπούν στην εμβάθυνση και εξοικείωση των φοιτητών με τις έννοιες και τις μεθοδολογίες που αναλύονται στο θεωρητικό μέρος.
- Υπολογισμός συστατικών της παραλλακτικότητας των ποσοτικών γνωρισμάτων
- Υπολογισμός συντελεστή κληρονομικότητας με τη στενή και την ευρεία έννοια, επιλεκτικού διαφορικού και αντίδρασης στην επιλογή.
- Συστήματα Διασταυρώσεων και τεχνητή επικονίαση
- Εκτίμηση της φαινοτυπικής παραλλακτικότητας στα καλλιεργούμενα είδη: Μορφολογικοί περιγραφητές
- Εκτίμηση της γενετικής παραλλακτικότητας στα καλλιεργούμενα είδη μοριακοί δείκτες
- Ποσοτική εκτίμηση της ετέρωσης.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Ονοματολογία, ορισμοί και ορολογία στην Επιστήμη της Γεωργικής Φαρμακολογίας.
- Ιστορική αναδρομή στην ανακάλυψη και χρήση Φυτοπροστατευτικών Προϊόντων (Φ.Π.) και βιοκτόνων (παρασιτοκτόνων).
- Ετικέτα Φ.Π. και στοιχεία νομοθεσίας.
- Τυποποίηση Φ.Π. και μέθοδοι χειρισμού και εφαρμογής τους.
- Κατάταξη και περιγραφή με βάση τον οργανισμό-στόχο (π.χ. εντομοκτόνα, μυκητοκτόνα, ζιζανιοκτόνα) και τις χρήσεις τους (στο σπόρο, στο έδαφος, ψεκασμός κλπ).
- Τοξικολογικές ιδιότητες Φ.Π. και μέσα ατομικής προστασίας.
- Οικοτοξικότητα Φ.Π., επιπτώσεις στο περιβάλλον και υπολείμματα στα γεωργικά προϊόντα.
- Εκλεκτικότητα και τοξικότητα Φ.Π. και βιοκτόνων (είσοδος στον οργανισμό στόχο, ενεργοποίηση, μεταβολισμός, χρόνος και τρόπος εφαρμογής, βιοχημικός τρόπος δράσης).
- Κατάταξη και περιγραφή εντομοκτόνων (ακαρεοκτόνων και νηματοδοκτόνων) με βάση το βιοχημικό τρόπο δράσης (π.χ. διατάραξη νευρικού συστήματος, παρεμπόδιση ακετυλχολινεστεράσης, κανάλια μεταφοράς ιόντων, βιοσύνθεση της χιτίνης, μυϊκό σύστημα κλπ).
- Κατάταξη και περιγραφή μυκητοκτόνων, με βάση το βιοχημικό τρόπο δράσης τους (π.χ. παρεμπόδιση αναπνοής, βιοσυνθετικών μονοπατιών κλπ).
- Κατάταξη και περιγραφή των ζιζανιοκτόνων, με βάση το βιοχημικό τρόπο δράσης τους (π.χ. παρεμπόδιση βιοσυνθετικών μονοπατιών, φωτοσύνθεσης κλπ).
- Κατάταξη και περιγραφή Φυτορρυθμιστικών ενώσεων.
- Κατάταξη και περιγραφή Βιοκτόνων (κουνουποκτονία, απεντομώσεις κλπ).
Εργαστηριακές ασκήσεις
- Επιλογή φυτοπροστατευτικού προϊόντος.
- Αποκωδικοποίηση ετικέτας φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
- Επίλυση προβλημάτων υπολογισμού δόσης.
- Ορθολογική χρήση φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
- Κανόνες υγιεινής και ασφάλειας κατά την προετοιμασία και εφαρμογή φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
- Διαχείριση κενών συσκευασιών και υπολειμμάτων φυτοπροστατευτικών προϊόντων.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Εισαγωγή
Υδρολογικός κύκλος, η σημασία του νερού στην γεωργία, το αρδευτικό έργο
- Υδατικό ισοζύγιο
Έννοιες, Μετεωρολογικές μεταβλητές διαμόρφωσης του υδατικού ισοζυγίου, Κατακρημνίσματα, Ωφέλιμη βροχόπτωση, Επιφανειακή απορροή, Κατείσδυση, Τριχοειδής ανύψωση, Εξατμισοδιαπνοή, Αποθήκευση νερού, Άρδευση
- Υδραυλικές ιδιότητες εδαφών
Υφή και δομή εδάφους, Κλάσεις κοκκομετρικής σύστασης του εδάφους, Πυκνότητα εδάφους, Μέθοδοι μέτρησης υγρασίας και φορτίου πίεσης, Εδαφική υγρασία, Πορώδες, Όγκοι στερεών και πόρων, βαθμός κορεσμού
- Δυναμική του εδαφικού νερού
Υδραυλικό φορτίο, Νόμος Darcy, Υδραυλική αγωγιμότητα, Χαρακτηριστική καμπύλη υγρασίας εδάφους, Διήθηση
- Εισαγωγή στην ρευστομηχανική
Ορισμοί, συστήματα μονάδων, Φυσικές ιδιότητες ρευστών, Επιφανειακή τάση και τριχοειδή φαινόμενα
- Υδροστατική
Μεταβολή υδροστατικής πίεσης με το βάθος, Ύψος πίεσης, Μέτρηση υδροστατικών πιέσεων, Ασκούμενες δυνάμεις σε επιφάνειες, Αρχή του Αρχιμήδη
- Υδροδυναμική
Ορισμοί, Παροχή και ταχύτητα, Νόμος διατήρησης της μάζας – Εξίσωση συνέχειας, Εξίσωση Bernoulli, Εξίσωση ενέργειας, Νόμος διατήρησης της ποσότητας κίνησης, Δύναμη που ασκείται από ροή ρευστού
- Ροή νερού σε κλειστούς αγωγούς (Μέρος Ι)
Εξίσωση ενέργειας, Υπολογισμός απωλειών φορτίου, Νομογραφήματα
- Ροή νερού σε κλειστούς αγωγούς (Μέρος ΙΙ)
Υπολογισμός παραμέτρων ροής σε ευθύγραμμους σωλήνες υπό πίεση, Συστήματα σωληνωτών αγωγών, Υδρομετρήσεις σε κλειστούς αγωγούς
- Ροή νερού σε ανοικτούς αγωγούς
Ορισμοί, τύποι ροής και παράγοντες που επηρεάζουν τη ροή σε ανοιχτούς αγωγούς, Εξισώσεις σχεδιασμού ανοιχτών αγωγών, Υδραυλικές κατασκευές ανοιχτών αγωγών, Υδρομετρήσεις σε ανοιχτούς αγωγούς
- Στράγγιση εδαφών (Μέρος Ι)
Ορισμοί, Βασικές αρχές στραγγίσεων, Σταθερή στράγγιση εδαφών
- Στράγγιση εδαφών (Μέρος ΙΙ)
Ασταθής στράγγιση εδαφών
- Παράμετροι στραγγιστικών δικτύων
Μέθοδοι υπολογισμού της υδραυλικής αγωγιμότητας στο εργαστήριο και στον αγρό, Μέθοδοι υπολογισμού ισαποχής στραγγιστικών αγωγών. Τυπικά σχήματα στραγγιστικών δικτύων με τάφρους ή με δραίνα. Γενικές αρχές χάραξης των στραγγιστικών δικτύων.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
Περιλαμβάνονται πειράματα και ασκήσεις στο εργαστήριο και στο πεδίο με σκοπό την εφαρμογή των μεθοδολογιών που αναλύονται στο θεωρητικό μέρος.
Εργαστήριο 1: Δημιουργία και επεξεργασία χρονοσειρών των μεταβλητών του υδατικού ισοζυγίου.
Εργαστήριο 2: Δειγματοληψία και προσδιορισμός των υδραυλικών ιδιοτήτων του εδάφους – Άμεσες και έμμεσες μέθοδοι προσδιορισμού της εδαφικής υγρασίας και του φορτίου πίεσης του εδαφικού νερού.
Εργαστήριο 3: Προσδιορισμός της χαρακτηριστικής καμπύλης υγρασίας και της υδραυλικής αγωγιμότητας.
Εργαστήριο 4: Κλειστοί αγωγοί και υλικά συνδεσμολογίας δικτύων – Υπολογισμός γραμμικών και τοπικών απωλειών πίεσης, Επιλογή βέλτιστης διατομής αγωγού, Διάγραμμα Moody.
Εργαστήριο 5: Ανοικτοί αγωγοί και υδραυλικές κατασκευές – Υδρομετρήσεις – Υπολογισμός ταχύτητας και παροχής υδατορευμάτων και ανοικτών αγωγών.
Εργαστήριο 6: Στραγγιστικοί αγωγοί και στραγγιστικά δίκτυα – Μέτρηση της υδραυλικής αγωγιμότητας κορεσμένου εδάφους στο εργαστήριο και στο πεδίο – Υπολογισμός ισαποχής στραγγιστικών αγωγών.
Εργαστήριο 7: Επανάληψη – Υποδειγματική λύση ασκήσεων
Περιλαμβάνονται ακόμα οι αντίστοιχες ασκήσεις, τα φύλλα υπολογισμών και οι ατομικές εργασίες για την εκμάθηση όλων των μεθοδολογιών υπολογισμού για όλα τα αντικείμενα που αναφέρονται στο θεωρητικό τμήμα του μαθήματος.
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
Φυτορμόνες:
- Ρύθμιση αύξησης και ανάπτυξης των φυτών, ενδογενείς κληρονομικοί και εξωγενείς παράγοντες.
Κατηγορίες Φυτικών Ορμονών. Χημική δομή, Βιοσύνθεση, Αποικοδόμηση, Φυσιολογικός Ρόλος:
- Αυξητικές ορμόνες: Αυξίνες, Γιββερελλίνες, Κυτοκινίνες.
- Επιβραδυντές και παρεμποδιστές της αύξησης : Αμπσισικό Οξύ, Αιθυλένιο.
- Χημικοί ρυθμιστές της αύξησης.
- Η χρήση των Ορμονών στα φυτά-εφαρμογές
- Φυτοοιστρογόνα
Θρέψη Φυτών:
- Θρεπτικά στοιχεία
- Τροφοπενίες- τοξικότητες
- Παράγοντες που επηρεάζουν τη Θρέψη των φυτών
- Προσδιορισμός θρεπτικής κατάστασης των φυτών
Φωτοπεριοδισμός
Φυτικό στρες:
Αβιοτικοί παράγοντες καταπόνησης
- Aκραίες θερμοκρασίες, θρεπτικό stress.
- Υδατική καταπόνηση, Αλατότητα, κ.λ.π. .
- Επιπτώσεις του στρες στις καλλιέργειες, πρακτικής ελέγχου του στρες.
Βιοτικοί παράγοντες καταπόνησης, Αλληλοπάθεια
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Πρακτική εφαρμογή φυτορμονών στα λαχανικά
- Πρακτική εφαρμογή φυτορμονών στη δενδροκομία
- Επίδραση ορμονών στο φύτρωμα των σπόρων και στην ριζοβολία μοσχευμάτων
- Τροφοπενίες τοξικότητες
- Φωτοπεριοδισμός-εφαρμογές
- Αντιμετώπιση καταστάσεων στρες
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Θρεπτικά στοιχεία στο έδαφος – Διαθεσιμότητα θρεπτικών στοιχείων
- Εδαφικοί μικροοργανισμοί και γονιμότητα
- Αποδόμηση οργανικών υλικών και γονιμότητα – carbon sequestration.
- Βιολογικοί και φυσικοχημικοί δείκτες ποιότητας/γονιμότητας του εδάφους.
- Σχέσεις μεταξύ διαθεσιμότητας θρεπτικών στοιχείων και ανάπτυξης/απόδοσης των φυτών
- H έννοια του λιπάσματος – Είδη λιπασμάτων – Ιδιότητες
- Διαγνωστικά κριτήρια των αναγκών λίπανσης
- Ανόργανη – Οργανική λίπανση – Διαφυλλικές λιπάνσεις
- Εκτίμηση των απαιτούμενων ποσοτήτων λιπασμάτων
- Αξιοποίηση Οργανικών αποβλήτων
- Επίδραση της λίπανσης στην ποσότητα της παραγωγής, την ποιότητα των παραγόμενων προϊόντων και την υγεία του ανθρώπου
- Οικονομική θεώρηση των λιπάνσεων
- Η λίπανση στα πλαίσια της ολοκληρωμένης γεωργίας στην Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Υποδοχή δείγματος για την εκτίμηση της γονιμότητας του εδάφους – Μέτρα ασφαλείας
- Προσδιορισμός φυσικών ιδιοτήτων για την εκτίμηση της γονιμότητας
- Προσδιορισμός Χημικών Ιδιοτήτων για την εκτίμηση της γονιμότητας
- Παρασκευή και υπολογισμός υδατοδιαλυτών λιπασμάτων
- Ποιοτικός έλεγχος λιπασμάτων
- Προσδιορισμός λιπαντικών μονάδων
Περιεχόμενο Μαθήματος
Θεωρία
- Εισαγωγή στη Μοριακή Βιολογία Φυτών: Δομή και φυσικοχημικές ιδιότητες των βιολογικών μακρομορίων.
- Μεταβίβαση της γενετικής πληροφορίας, Αντιγραφή, Μεταγραφή, Μετάφραση, Δομή φυτικού γονιδίου, Μηχανισμοί ρύθμισης της γονιδιακής έκφρασης.
- Γενετική μηχανική – Τεχνολογία ανασυνδυασμένου DNA, Κλωνοποίηση, Γενετικός μετασχηματισμός, Γονιδιωματικές και cDNA βιβλιοθήκες, Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR), Μοριακοί δείκτες (RFLP – RAPD – AFLP κ.α.).
- Παραγωγή και έλεγχος γενετικά τροποποιημένων (διαγονιδιακών) φυτών,
- Ιn vitro καλλιέργεια κυττάρων και εκφύτων.
- Γονιδιακή επεξεργασία – gene editing
- Εφαρμογές γενετικά τροποποιημένων φυτών στην παραγωγή και υπηρεσίες
- Ανίχνευση και κίνδυνοι γενετικά τροποποιημένων φυτών. Βιοηθική, πατέντες- κανονισμοί, κοινωνική αποδοχή.
Εργαστηριακές Ασκήσεις
- Απομόνωση ευκαρυωτικού DNA
- Απομόνωση ολικού RNA
- Ποσοτικός προσδιορισμός DNA και RNA
- Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης (PCR).
- Πέψη DNA με ενδονουκλεάσες περιορισμού, και επανένωση μορίων DNA (ligation)
- Ηλεκτροφορητική ανάλυση σε πήκτωμα αγαρόζης.
- Βιοπληροφορική ανάλυση- βάσεις δεδομένων